Wymiana klocków hamulcowych w motocyklu – poradnik

Umiejętna wymiana klocków hamulcowych w motocyklu, czy podstawowy serwis układu hamulcowego nie jest fizyką kwantową. To dość proste czynności, które po przeczytaniu tego poradnika wykona nawet żółtodziób. 

Wymiana klocków hamulcowych krok po kroku

Wymiana klocków hamulcowych w motocyklu to jedno z podstawowych zadań serwisowych, które każdy motocyklista powinien potrafić wykonać. W tym poradniku znajdziesz instrukcje jak krok po kroku wymienić klocki hamulcowe w motocyklu, wyczyścić zacisk, czy wymienić płyn hamulcowy i odpowietrzyć układ hamulcowy. Pamiętaj, że regularny i prawidłowy serwis układu hamulcowego jest kluczowy dla Twojego bezpieczeństwa na drodze. Dlatego ważne, aby zrobić to poprawnie i nie zapomnieć o kilku istotnych kwestiach.

Przygotowanie narzędzi i materiałów

Do wymiany klocków wystarczy kilka najważniejszych narzędzi – klucze imbusowe, płaski śrubokręt, szczypce, klucze płaskooczkowe. Przyda się też spray do mycia hamulców, ścierka i rękawiczki.

Każde czynności serwisowe przy motocyklu powinny zaczynać się od przygotowania miejsca pracy. Wymiana klocków hamulcowych w motocyklu to czynność serwisowa, do której nie potrzebujesz dużej ilości przestrzeni. Możesz zrobić to na w garażu, czy na podjeździe, a nawet na parkingu pod blokiem, jeśli wiesz jak się do tego zabrać. Zanim jednak zabierzesz się do rozkręcania motoru na części pierwsze przygotuj sobie odpowiednie narzędzia i zabezpiecz podłoże przed ewentualnymi zanieczyszczeniami. A co będzie potrzebne do wymiany klocków hamulcowych w motocyklu?

Przed rozpoczęciem pracy przygotuj następujące narzędzia i materiały:

• Nowe klocki hamulcowe: Upewnij się, że są odpowiednie do Twojego modelu motocykla. Sprawdź specyfikację producenta.
• Klucz dynamometryczny: Do precyzyjnego dokręcania śrub zgodnie z zaleceniami producenta.
• śrubokręty: płaski i krzyżakowy, szczypce lub kombinerki: Do demontażu różnych elementów.
• świeży płyn hamulcowy – jeśli zamierzasz wymienić też płyn
• Pojemnik na zużyty płyn hamulcowy: Może to być specjalny pojemnik lub zwykła butelka plastikowa.
• Ściereczki i rękawice ochronne: Do utrzymania czystości podczas wymiany i ochrony rąk. Warto pomyśleć też o chłonnych ścierkach, którymi zabezpieczymy lakier motocykla – płyn hamulcowa ma silnie żrące właściwości i może uszkodzić lakier motocykla jeśli będziemy nieostrożni.
• Spray do hamulców – specjalny preparat do mycia elementów układów hamulcowych bardzo ułatwia pracę
• Szczoteczka druciana, zużyta szczoteczka do zębów, okrągły pędzel: Do czyszczenia zacisku hamulcowego.
• Smar do zacisków hamulcowych: Specjalistyczny smar zapewniający płynne działanie zacisku.
• Zestaw do odpowietrzania hamulców: Zazwyczaj zawiera wąż, zawór zwrotny i pojemnik na płyn. Można też spreparować własny zestaw – wystarczy rurka o niewielkiej średnicy i słoik na płyn hamulcowy.
• klucz płaskooczkowy, klucze imbusowe – zwykle rozm. 8 do odkręcania zaworu odpowietrzającego zaciski

Krok 1: Przygotowanie motocykla

1. Bezpieczeństwo przede wszystkim: Upewnij się, że motocykl stoi na stabilnym podłożu. Skorzystaj z centralnego podnośnika motocyklowego lub stojaków serwisowych, aby motocykl był stabilny i nie przewrócił się podczas pracy.
2. Oczyszczenie zacisków i okolic: umycie zacisków i wyczyszczenie śrub mocujących na pewno usprawni pracę i wymianę klocków.

Przygotowanie stanowiska pracy: Dobrze jest wcześniej przygotować sobie wszystkie potrzebne narzędzia, by mieć je pod ręką, zamiast później szukać w czeluściach garażu. Dzięki temu wymiana klocków hamulcowych zajmie krótką chwilę i będzie przyjemnością.

Krok 2: Demontaż klocków hamulcowych

1. Dostęp do klocków: W niektórych motocyklach wyjęcie klocków będzie znacznie łatwiejsze po zdjęciu koła lub odkręceniu samych zacisków. Dotyczy to głównie motocykli z zaciskami Brembo Monoblock (niektóre z nich stanowią całość i nie można wyjąć klocków od zewnętrznej strony). Wtedy będziemy potrzebować jeszcze odpowiedniego klucza do osi motocyklowej i dodatkowych, do poluzowania stopy widelca, aby wyjąć oś lub zdjąć zaciski. W przypadku innych motocykli, z zaciskami Tokico, czy Nissin z reguły wymiana klocków hamulcowych i dostęp do nich, jest ułatwiony – wystarczy odkręcić blaszaną osłonę (dwie śruby) i zdemontować trzpień mocujący (najpierw należy wyjąć zawleczkę), by uwolnić klocki hamulcowe. 
2. Usunięcie starych klocków: Czasem klocki hamulcowe ciasno siedzą w zaciskach – wtedy wystarcz delikatnie rozepchnąć je na boki, ostrożnie wciskając tłoczki do zacisków. Możemy użyć do tego płaskiego śrubokręta, uważając by nie uszkodzić powierzchni tarczy hamulcowej lub samych klocków.
   Mimo wszystko zawsze przy wymianie dobrym pomysłem jest zdjęcie zacisków i wyczyszczenie ich. Łatwiej w ten sposób też skontrolować stan i pracę tłoczków.

Krok 3: Czyszczenie zacisku

Zaciski hamulcowe czasem potrzebują miłości. Warto od czasu do czasu wyczyścić je i przeserwisować.

1. Czyszczenie tłoczków: Do tego będziesz potrzebował sprayu do hamulców, starej szczoteczki do zębów, ściereczki. Dobrym rozwiązaniem jest też niewielki okrągły pędzel, który ułatwi czyszczenie w zakamarkach. Osad i pył z klocków, to zwykle dość uporczywe zabrudzenie, ale używanie szczotki drucianej nie jest najlepszym pomysłem. Łatwo porysować powierzchnię tłoczków i wnętrze zacisku. Z nalotem i osadem dobrze poradzi sobie spray do hamulców. Po wszystkim możesz dodatkowo umyć zaciski detergentem (nic agresywnego) i dokładnie wytrzeć z pozostałości pyłu i brudu. Sprawdź czy zaciski nie wymagają regeneracji – poszukaj ewentualnych wycieków, zobacz czy tłoczki wysuwają się i wsuwają równomiernie i bez większego oporu. Uważaj aby nie wypchnąć ich na zewnątrz – wtedy płyn wycieknie i narobi bałaganu.
2. Smarowanie: W tym przypadku mamy do czynienia z dwiema szkołami. Jedni mówią, że pod żadnym pozorem nie powinniśmy używać żadnego smaru. Inni, że smar miedziany lub specjalny do tłoczków jest wskazany. My wyznajemy pierwszą zasadę – jeśli wszystko pracuje prawidłowo, nie używamy żadnych smarowideł. Śliski smar w okolicach hamulców jakoś mocno działa na naszą wyobraźnię.

Krok 4: Montaż nowych klocków hamulcowych

1. Wstawianie nowych klocków: Umieść nowe klocki hamulcowe w zacisku, upewniając się, że są prawidłowo osadzone. Zwróć uwagę, aby klocki były odpowiednio ustawione względem tarczy hamulcowej.
2. Montaż zacisku: Jeśli demontowałeś zacisk, załóż go z powrotem na swoje miejsce i dokręć śruby mocujące zgodnie z zaleceniami producenta. Użyj klucza dynamometrycznego, aby dokręcić śruby odpowiednim momentem obrotowym. Zbyt luźne śruby mogą spowodować poluzowanie się zacisku, natomiast zbyt mocne dokręcenie może uszkodzić gwinty.

Klocki hamulcowe typu sinter (spieki). Widać na nich wyraźne ślady przegrzania

Krok 5: Wymiana płynu hamulcowego

Jeśli wymiana klocków hamulcowych przebiegła pomyślnie, możesz podjąć się też wymiany płynu hamulcowego i odpowietrzenia układu. Wtedy serwis hamulców będzie dokładniejszy i bardziej kompletny. Oto jak zabrać się do tego, krok po kroku:

1. Usunięcie starego płynu (kontynuacja): Usunięcie starego płynu hamulcowego z układu jest ważnym krokiem w konserwacji hamulców. Należy to robić ostrożnie, aby nie dopuścić do rozlania płynu, który może uszkodzić lakierowane powierzchnie motocykla. Nadmiar płynu ze zbiorniczka najlepiej usunąć za pomocą strzykawki. Jeśli nie masz jej pod ręką, płyn usuniesz podczas procesu odpowietrzania (poniżej).
2. Napełnienie nowym płynem: Wlej nowy płyn hamulcowy do zbiorniczka, uważając, aby nie rozlać go na lakierowane powierzchnie motocykla. Upewnij się, że zbiorniczek jest napełniony do odpowiedniego poziomu, zaznaczonego na zbiorniczku.

Krok 6: Odpowietrzanie układu hamulcowego (z systemem ABS)

1. Podłączenie zestawu do odpowietrzania: Podłącz wąż zestawu do odpowietrzania do odpowietrznika na zacisku hamulcowym. Drugi koniec węża umieść w pojemniku na zużyty płyn. Pamiętaj że odpowietrzenie i wymianę płynów powinno wykonywać się w momencie kiedy zacisk jest złożony – ma klocki hamulcowe i jest zamontowany na motocyklu.
2. Odpowietrzanie: Odpowietrzanie powinno przebiegać sposobem pompuj-poluzuj-puść. Metoda jest dość prosta, ale dobrze jest robić to w dwie osoby. Najpierw zakładamy kluczyk na zawór odpowietrzający i odkręcamy go na tyle aby wciąż był szczelny, ale o jeden obrót od otwarcia. Pompujemy klamką hamulca zwiększając ciśnienie w układzie, przytrzymujemy klamkę i luzujemy odpowietrznik. Wtedy Zakręcamy odpowietrznik i puszczamy klamkę, aby stary płyn się nie cofnął. Razem ze starym płynem w wężyku założonym na odpowietrznik powinny pojawić się bąbelki powietrza.

Operację powtarzamy do momentu kiedy w wężu pojawi się nowy, czysty płyn (zauważysz różnicę w barwie – stary płyn będzie ciemniejszy i lekko brunatny) i nie będą pojawiać się bąbelki powietrza. W trakcie tej operacji regularnie sprawdzamy poziom płynu w zbiorniczku i dolewamy go, tak aby do układu ponownie nie dostało się powietrze. Tę samą czynność powtarzamy jeszcze przy drugim zacisku.

1. Sprawdzanie działania ABS: W niektórych motocyklach z systemem ABS konieczne może być uruchomienie pompy ABS poprzez specjalne procedury serwisowe. Wymiana płynu i odpowietrzenie układu motocykla z ABS-em zwykle niestety wymaga wizyty w serwisie. Zanim zabierzesz się do pracy sprawdź w serwisówce swojego motocykla jak wygląda ta procedura i czy wymaga ingerencji mechanika, specjalnych narzędzi, ewentualnie podłączenia do komputera diagnostycznego.

Krok 7: Sprawdzenie hamulców

1. Sprawdzenie zacisku: Wszystko trafiło na swoje miejsce, płyn został wymieniony, a układ odpowietrzony. Sprawdź wszystkie elementy i zakamarki układu hamulcowego, by upewnić się, że wszystko zostało zmontowane poprawnie i o niczym nie zapomniałeś. Zdemontuj wężyk odpowietrzający, zabierz klucze i wkrętaki, nie zapomnij o zamknięciu pokrywy zbiornika płynu (po sprawdzeniu stanu płynu), dokręć odpowietrznik (nie za mocno, aby nie zerwać delikatnego gwintu) i załóż gumowy kapturek.
2. Test hamulców: Zanim wybierzesz się na jazdę próbną sprawdź hamulce “na sucho”. Wciśnij kilkakrotnie klamkę by zacisnąć klocki na tarczy, sprawdź czy nie jest zbyt miękka i czy nie “wpada” do kierownicy. Przetaczając motocykl kilkakrotnie użyj hamulców, by sprawdzić czy są sprawne.

• Wolna jazda: Jeśli wszystko działa prawidłowo możesz ruszać w drogę, ale zanim nabierzesz prędkości sprawdź kilkakrotnie hamulce przy niższych prędkościach. BARDZO WAŻNE: pierwsze kilkadziesiąt kilometrów powinieneś pokonać spokojnym tempem, korzystając z hamulców w miarę delikatnie. W ten sposób pozwolisz klockom dotrzeć się i ułożyć do tarczy. Jeśli od początku zaczniesz hamować agresywnie i ostro, temperatura nowych klocków gwałtownie się podniesie. Wtedy występuje ryzyko zjawiska zeszklenia klocków hamulcowych (zwykle sinterów, czyli tzw. spieków) i po prostu przestaną one skutecznie hamować. To może być bardzo niebezpieczna sytuacja. Pierwsze kilkadziesiąt kilometrów pokonaj delikatnie i z głową!

Sprawdzanie stanu hamulców

Regularne inspekcje są bardzo ważne w przypadku hamulców. Co kilka miesięcy sprawdzaj stan klocków i działanie hamulców. Kontroluj też grubość tarcz – pojawienie się wyraźnego rantu może oznaczać konieczność ich wymiany. Jeśli grubość klocków hamulcowych jest mniejsza niż 2 mm, nadają się one do natychmiastowej wymiany.

Zobacz także: Motul NGEN – nowa, ekologiczna generacja olejów motocyklowych

Sam płyn hamulcowy wymienia się zależnie od intensywności i charakteru jazdy. Jeśli jeździmy rekreacyjnie lub turystycznie, po drogach publicznych wymiany powinniśmy dokonywać raz na rok lub dwa lata. Jeśli trenujemy na torze, powinniśmy robić to znacznie częściej – nawet przed każdym track-dayem. Koszty wymiany płynu są niewielkie, a decyduje on o naszym bezpieczeństwie. 

Płyn hamulcowy ma właściwości higroskopijne – wchłania wodę i traci właściwości. Jeśli jeździmy intensywnie, dużo łatwiej jest go “zagotować”. Podniesienie temperatury w układzie poprzez mocne hamowanie, doprowadza płyn do wrzenia i właściwie “wyłącza” hamulce. Klamka robi się miękka i wpada do kierownicy, motocykl nie hamuje i gleba jest niemal gwarantowana.

Jeśli zauważymy to wystarczająco wcześnie, możemy pozwolić im ostygnąć i częściowo hamulce wrócą. Gdy tylko poczujemy, że klamka hamulca “mięknie” powinniśmy odpuścić i spokojnie wrócić do domu. Zanim wybierzemy się na kolejną jazdę, płyn należy wymienić i dokładnie odpowietrzyć układ.

Problemy z układem hamulcowym

O zużyciu elementów układu hamulcowego świadczyć mogą również inne objawy. Warto od czasu do czasu wsłuchać się w dźwięki wydawane przez motocykl, w szczególności biegnące od przodu motocykla, przy hamowaniu. Zwróć uwagę też na sam sposób hamowania i tzw. feeling hamulców – to jak hamują i czy motocykl nie ściąga. O zużyciu elementów układu mogą świadczyć objawy:

1. Hałasy podczas hamowania: Jeśli słyszysz piski lub inne niepokojące dźwięki podczas hamowania, może to oznaczać, że klocki hamulcowe są zużyte lub że tarcze hamulcowe są uszkodzone. Sprawdź stan klocków i tarcz, a w razie potrzeby wymień uszkodzone części.
2. Nierównomierne hamowanie: Jeśli motocykl hamuje nierównomiernie lub ściąga na jedną stronę podczas hamowania, może to oznaczać problemy z zaciskiem hamulcowym lub zużyte tarcze. Skonsultuj się z mechanikiem lub przeprowadź dokładną inspekcję układu hamulcowego.

Wymiana klocków hamulcowych – podsumowanie

Regularna wymiana klocków hamulcowych w motocyklu, wraz z czyszczeniem zacisku, wymianą płynu hamulcowego oraz odpowietrzaniem układu, jest kluczowym elementem utrzymania bezpieczeństwa. Pamiętaj, aby zawsze stosować się do zaleceń producenta i regularnie sprawdzać stan hamulców w swoim motocyklu. Dbanie o układ hamulcowy to inwestycja w twoje bezpieczeństwo i komfort jazdy. Regularna konserwacja oraz dbałość o detale, takie jak wymiana płynu hamulcowego czy czyszczenie zacisku, pozwolą cieszyć się bezpieczną i przyjemną jazdą przez długi czas.

Dzięki regularnej konserwacji i odpowiedniej dbałości o układ hamulcowy, będziesz mógł cieszyć się bezpieczną i płynną jazdą, a także przedłużysz żywotność swojego motocykla. Temat bezpieczeństwa na motocyklu to dla wielu zgrana płyta, powtarzana jak mantra przy każdej możliwej okazji, więc jest często bagatelizowany. Niech na twoją wyobraźnię zadziała fakt, że sprawne hamulce to często jedyna rzecz, która może cię uratować przez poważną glebą, dlatego nie warto bagatelizować tego tematu – sprawne hamulce są znacznie ważniejsze niż wysoka moc, czy gadżety podnoszące prestiż i szacun na dzielni.

Zobacz także: Serwis motocykla przed sezonem